لوازم مصرفی خودرو مانند لاستیک باید بعد از گذر مسافتی خاص تعمیر یا تعویض شوند. زمان ساییدگی لاستیک‌ها باهم یکسان نیست و به عوامل مختلفی مانند نوع خودرو و فشار ایجاد شده بر لاستیک‌ها بستگی دارد؛ از این رو برای تعادل بین لاستیک‌های نیمه فرسوده و جلوگیری از ترک خوردن لاستیک ها ، آن‌ها را باهم جابه‌جا می‌کنند. نحوه جابه‌جا کردن تایر‌های خودرو بر اساس یک الگوی از پیش تعیین شده انجام می‌شود. این جابه‌جایی از لحاظ اقتصادی بسیار تاثیر گذار است و ایمنی بیشتری در رانندگی ایجاد می‌کند؛ از این رو اکثر رانندگان و دارندگان خودرو پس از مدتی که با ساییدگی آج‌ها مواجه شدند اقدام به جابه‌جا کردن لاستیک‌ها می‌کنند. بهتر است زمان جابه‌جایی، باد لاستیک‌ها و بالانس آن‌ها را تنظیم کرده تا با اطمینان بیشتری رانندگی کنید.
دلایل جابه‌جایی لاستیک خودرو
شاید عده‌ای هنوز باور ندارند که لاستیک‌های خودرو به طور همزمان فرسوده نمی‌شوند. این افراد باید بدانند که در خودروهای دیفرانسیل جلو به خاطر نیروی و فشار بیشتر در محور جلویی و لاستیک‌های جلو، سایش و اصطکاک این لاستیک‌ها روی آسفالت بیشتر می‌شود؛ بنابراین لاستیک‌های خودرو از نظر سایش و طول عمر باهم تفاوت دارند. از طرفی سایش چرخ‌های جلو باعث می‌شود که هنگام ترمز یا حرکت در مسیر‌های پر پیچ و خم خودرو به راحتی کنترل نشده و متوقف نشود. رانندگی با خودرویی با تایر‌های صاف، به خصوص در فصل‌های سرد و هنگام بارندگی ایمنی بسیار پایینی دارد؛ بنابراین نحوه صحیح جابه‌جا کردن تایر‌های خودرو تا حد زیادی به سلامت رانندگی کمک می‌کند.
با این جابه‌جایی لاستیک‌هایی که آج آن‌ها ساییدگی کمتری دارند به محور جلو یا محوری که بیشترین فشار را دارد منتقل شده و لاستیک‌های نیمه فرسوده در جای آن‌ها نصب می‌شوند.
اهمیت جابه‌جا کردن لاستیک خودرو
لاستیک خودرو یکی از اجزای اصلی در این وسیله به شمار می‌آید. به طوری که سلامت لاستیک‌ها نقش بسزایی در ایمنی خودرو و سرنشینان و بهبود رانندکی دارد. لاستیک‌های نو آج‌های برجسته با الگو و شکل متفاوتی دارند. این عاج‌ها از لغزش خودرو هنگام حرکت و ترمز کردن جلوگیری می‌کنند. پس از طی مسافتی آج‌ها به مرور ساییده شده و لاستیک صاف می‌شود. البته لاستیک‌های جلو و عقب به دلیل تفاوت در فشار وارد شده بر محور‌ها در زمان‌های متفاوتی ساییده می‌شوند؛ بنابراین می‌توان لاستیک‌های جلو و عقب را پس از مدت مشخصی باهم جابه‌جا کرد. نحوه صحیح جابه‌جایی لاستیک خودرو طبق الگوی پیشنهادی سازندگان خودرو انجام می‌شود تا طول عمر لاستیک‌ها بیشتر شود.
از لحاظ اقتصادی تعویض لاستیک‌ها باهم منجر می‌شود که زمان بیشتری کار کرده و به طور همزمان باهم فرسوده شوند. در صورتی که این جابه‌جایی در زمان مشخصی انجام نشود ممکن است یک یا دو لاستیک زودتر فرسوده شوند و نیاز به لاستیک‌های جدید احساس می‌شود. این لاستیک جدید ممکن است بالانس ماشین را برهم زند و رانندگی را دچار اختلال کند.
نحوه جابه‌جا کردن تایر‌های خودرو
حال که با دلایل جابه‌جایی لاستیک خودرو آشنا شدید بهتر است نحوه صحیح این کار را نیز بدانید. ابتدا خودرو را در زمینی صاف و فاقد شیب قرار داده و ترمز دستی را بکشید. برای جابه‌جایی تایر‌ها به جک، خرک و چندین مانع مانند آجر یا سنگ احتیاج است. در این کار به دلیل اینکه هر چهار تایر را باید جابه‌جا کنید، به ۴ جک نیاز دارید. مانع یا سنگ‌ها را برای جلوگیری از حرکت خودرو پشت یا جلوی تایر‌های باز نشده بگذارید. از لاستیک جلو شروع کرده و یکی یکی به وسیله جک و خرک‌ها خودرو را بلند کنید. پیچ و مهره‌های هر لاستیک را با احتیاط باز کرده و برای اینکه با بقیه قاطی نشود روی خود لاستیک بگذارید. پس از اینکه همه لاستیک‌ها را جدا کردید طبق الگوی مناسب و استاندارد آن‌ها را باهم جابه‌جا کنید؛ سپس یکی یکی جک‌ها و خرک‌ها را بردارید. در پایان برای بالانس و تعادل باد لاستیک‌ها را بررسی و تنظیم کنید.
الگوی جابه‌جا کردن لاستیک خودرو
نحوه جابه‌جا کردن تایر‌های خودرو باید بر اساس نوع خودرو، محل قرار گرفتن دیفرانسیل و میزان فرسودگی تایر‌ها انجام شود. یک الگوی مشخص و استانداردی برای این کار وجود دارد که اکثرا از آن پیروی می‌کنند.
برای خودرو‌هایی که چرخ‌های هم سایز و بدون جهت دارند الگو‌های زیر پیشنهاد می‌شود:
- در خودروهای دیفرانسیل عقب، تایر‌های محور عقبی بدون تغییر سمت به جلو منتقل شده و لاستیک‌های جلویی با تغییر سمت به محور عقبی جابه‌جا می‌شوند
- در خودروهای دیفرانسیل جلو، چرخ‌های جلویی را مستقیم به همان سمت به عقب برده و چرخ‌های عقبی را با تغییر سمت به جلو منتقل کنید.
- الگوی ضربدری که بیشتر برای خودروهای دیفرانسیل جلو پیشنهاد می‌شود. یعنی لاستیک‌های عقب با جلو با تغییر در سمت باهم جابه‌جا می‌شوند.
اگر بخواهید زاپاس را نیز در این جابه‌جایی شرکت دهید باید مطابق با الگوی زیر عمل کنید:
- در خودروهای چهار چرخ متحرک و کراس عقب، تایر‌های عقبی به جلو منتقل شده و لاستیک جلو سمت راست، به سمت چپ عقب منتقل می‌شود. لاستیک جلو سمت چپ زاپاس شده و لاستیک زاپاس در سمت راست عقب نصب می‌شود.
- در خودروهای دیفرانسیل جلو، زاپاس جای تایر راست عقبی را می‌گیرد. تایر‌های عقبی با تغییر سمت به جلو منتقل شده و تایر جلو سمت چپ به همان سمت عقب جابه‌جا می‌شود. در نهایت لاستیک جلو سمت راست به جای زاپاس قبلی نگهداری می‌شود.
دوره جابه‌جا کردن لاستیک‌های خودرو
در جابه‌جا کردن لاستیک‌های خودرو علاوه بر پیروی از الگوی صحیح، زمان جابه‌جایی نیز اهمیت زیادی دارد. این زمان برای همه انواع خودرو‌ها یکسان نیست ولی با بررسی ظاهری لاستیک‌ها در محدوده زمان پیشنهادی می‌توان زمان آن را مشخص کرد. تقریبا زمانی که ارتفاع آج‌ها به سطح تایر برسد باید گفت که چیزی حدود ۳۰ درصد از عمر مفید لاستیک باقی مانده است. در آیین نامه خودرو زمان تعویض لاستیک‌ها حدودا ۵۰۰۰ کیلومتر تعیین شده است. اما این زمان در عمل خیلی کوتاه است و تقریبا هیچ راننده‌ای در این زمان چرخ‌ها را باهم جابه‌جا نمی‌کند. مسافت طی شده توسط خودرو اگر بین ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر باشد می‌توان لاستیک‌ها را باهم جابه‌جا کرد. این محدوه بر اساس نوع رانندگی، وزن خودرو و کیفیت جاده انتخاب شده است. عده‌ای نیز معتقدند که با هر بار تعویض روغن بهتر است تایر‌ها باهم جابه‌جا شوند.
حرف آخر
در این مقاله سعی بر این بود که خواننده با اهمیت و دلایل جابه‌جا کردن لاستیک‌ها در خودرو بیشتر آشنا شده و از نحوه صحیح انجام این کار مطلع شود. لاستیک‌ها هرچقدر هم که نو بوده یا برند معتبری داشته باشند بالاخره پس از مدتی فرسوده می‌شوند. اطلاع از نحوه صحیح جابه‌جایی لاستیک خودرو، ضمن اینکه عمر مفید آن‌ها را بیشتر می‌کند باعث امنیت بیشتر برای سرنشینان حین رانندگی می‌شود؛ همچنین اگر مدام مجبور به رانندگی در مسیر‌های ناهموار یا لغزنده هستید حتما به صورت مداوم سلامت لاستیک‌ها و برجستگی‌های آن‌ها را بررسی کنید؛ بنابراین با انجام همین اقدام ساده شما می‌توانید تا حد زیادی از لحاظ اقتصادی و زمانی در خرید لاستیک‌های نو صرفه جویی کنید.